NEIGHBOURS

De beeldentuin ‘NEIGHBOURS’ biedt een boeiende inkijk in het werk van twintig hedendaagse beeldende kunstenaars, zowel uit binnen- als buitenland. Deze kunstenaars gaan in dialoog met de tuinen, Rubens en de rijke culturele geschiedenis van het kasteel.

Willem Boel

Semafoor

Eeuwen geleden werd de semafoor gebruikt als communicatiemiddel. Deze bestond uit bewegende balken die in functie van hun positie een afgesproken teken konden weergeven, zoals een letter. Berichten werden zo doorgegeven naar de volgende semafoor. Hoewel er weinig bekend is over het kleurgebruik van dit communicatiemiddel lijkt het werk van Willem Boel bijna een knipoog naar het receptenboek van Mayerne te zijn, waar ook Rubens aan meewerkte.

In de zeventiende eeuw schreef de Zwitserse geleerde Théodore de Mayerne een receptenboek voor de barokke schilderkunst. In het midden van dit manuscript tekende hij kleurrijke cirkels om verschillende pigmenten te testen op kleurechtheid en barsten tijdens het drogen. Mayerne vergaarde zijn kennis uit boeken en gesprekken met talloze apothekers, ambachtslieden en kunstenaars, waaronder bekende namen zoals Rubens, Antoon van Dyck en Artemisia Gentileschi. Met Rubens besprak hij onder andere het gebruik van terpentijnolie, blauwe pigmenten en vernis. Het is zeer waarschijnlijk dat deze gesprekken plaatsvonden terwijl Rubens een portret van Mayerne schilderde in Londen.
Willem Boel

Théodore de Mayerne, Pictoria, sculptoria et quae subalternarum artium, 1620-1646, waterverf en inkt op papier, Londen, British Library, MS Sloane 2052, fol. 80v

Mathieu Verhaeghe

Rack III

Mathieu Verhaeghe’s werk Rack III lijkt in schril contrast te staan met de werken van Rubens, maar zijn installatie met afgewerkte verf-'worstjes' is een hedendaagse kunstfabriek. Het doet denken aan de bloeiende kunstonderneming van Rubens uit het verleden.

Terwijl Rubens met zijn gezin verbleef in Elewijt, draaide zijn atelier in Antwerpen op volle toeren. Tussen 1636 en 1640 werd er gewerkt aan één van zijn grootste opdrachten ooit: meer dan tachtig schilderijen voor de decoratie van het jachtslot van koning Filips IV van Spanje. Als een ware bedrijfsleider gaf hij vanuit zijn buitenverblijf in Elewijt instructies aan het personeel in Antwerpen. In de zomer van 1638 gaf hij de jonge beeldhouwer Faydherbe de leiding over het atelier en vroeg hem om een paneel met drie studiekoppen naar het kasteel te sturen, zodat hij voorbereidende schetsen kon maken voor de grote bestelling.

Maar niet alles draaide om werk. In Elewijt genoot Rubens met zijn gezin en vond hij ontspanning. In hetzelfde briefje aan Faydherbe vroeg hij om wat flessen vin d’Ay - de beste rode wijn die op dat moment beschikbaar was - naar het kasteel te sturen, aangezien de meegenomen voorraad al op was. Hij vroeg ook of Faydherbe kon informeren bij zijn hovenier Willem of de peren en vijgen al rijp waren, of dat er iets anders lekkers was uit zijn tuin. Terwijl Rubens in Elewijt genoot van de vruchten uit zijn stadstuin, werden de schilderijen voor de Spaanse koning in recordtempo voltooid in het atelier in Antwerpen.
Mathieu Verhaeghe

Peter Paul Rubens, Landschap met uitzicht op Het Steen, ca. 1636, paneel, 136.5 x 231 cm, Londen, National Gallery, inv. NG66.

Alice Vanderschoot

The Secret to Making Dark Roots Look Intentional

Johanna Von Monkiewitsch

Untitled

Loup Sarion

Nucle

Aaron Bobrow

Little Bear

Katleen Vinck

On the Origins

Charlotte Posenenske

Serie D Sculptuur

Bram Vanderbeke

Casted Object

Maxime Brigou

Who needs action when you got words? 1.5

Hoewel Maxime Brigou een verleden als schilder heeft, focust de artieste zich nu op installaties en beeldhouwwerk. Toch blijft haar schilders verleden dichtbij.

Ook Rubens koesterde een grote liefde voor beeldhouwkunst en niet enkel als bewonderaar en verzamelaar. In de zeventiende eeuw werden honderden kunstenaars in het atelier van Rubens opgeleid tot schilders. Opmerkelijk genoeg stond Rubens, uitzonderlijk voor onze contreien, ook toe dat beeldhouwers in zijn werkplaats werkten. Een van deze beeldhouwers was Lucas Faydherbe, een jonge beeldhouwer uit Mechelen. In Antwerpen creëerde hij beeldhouwwerken gebaseerd op Rubens' ontwerpen.

Rubens en Faydherbe hadden een warme vriendschap. Op 9 mei 1640 wenste Rubens zijn vriend Lucas alle geluk in zijn huwelijk. Hij vroeg hem om niet te haasten met het beeldhouwen van een klein ivoren kindje, omdat hij prioriteit moest geven aan het krijgen van echte kinderen.
Maxime Brigou

Lucas Faydherbe, Dronken Silenus, terracotta, hout, verf, 29 x 33 cm, Antwerpen, Rubenshuis, inv. RH.B.069.

Filip Vervaet

In Moonland

Leyla Aydoslu

Untitled

Luca Monterastelli

A Streak of Blue Rose in the East

So ask the man himself, the free man if he dares to approach me?

Tom Volkaert

Steering Wheels & Horfeeceries

Tom Volkaert's werk brengt systematisch cirkels tot leven op pootvormige structuren, die hij treffend 'steering wheels' noemt. Deze totems vertegenwoordigen zijn persoonlijke leven en geheugen, als reflecties waarmee hij zich door de kronkelige paden van zijn leven navigeert.

In Elewijt vond Rubens een overvloed aan inspiratie in de diverse facetten van de natuur. Hij tekende knotwilgen, wilde bramen en gedetailleerde fragmenten van het moerassige landschap met beekjes en bruggetjes. Op één van zijn tekeningen schreef hij treffend: “De boomen wederschyn[en] in het Water bruynder / ende veel perfecter in het Water als de boomen selve”*. Deze observatie getuigt van de krachtige en ontroerende indruk die deze plek bij valavond op hem maakte, en tot op de dag van vandaag nog voelbaar is.

*De bomen weerspiegelen zich in het water bruiner en veel perfecter dan de bomen zelf
Steering

Peter Paul Rubens, Bomen bij zonsondergang, zwart, rood en oranje krijt, opgehoogd met wit, op papier, 276 x 454 mm, Londen, The British Museum, inv. Gg,2.229. © The Trustees of the British Museum. Shared under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0) licence.

 

Xavier Mary

Highway star

Samuel François

Elsewhere

Eva Robarts

Untitled

Het werk van Eva Robarts lijkt op een stilleven dat mogelijk verwijst naar de voormalige 'speel'-tuin rondom het Steen. Rubens liet zich inspireren door de natuurlijke omgeving van het kasteel, waar ook zijn kinderen en vrouw Helena volop van genoten.

Rond 1638-1639 portretteerde de Antwerpse schilder Philip Fruytiers de vier kinderen van Rubens en Helena, wellicht in de kasteeltuin. Clara Johanna, Fransje, Isabella Helena en Peter Paul Jr. worden gevolgd door twee dienstmeiden, mogelijk Anneken en Adriaenken. Constantia Albertina, de jongste dochter van het gezin Rubens-Fourment, ontbreekt op dit portret. Zij werd geboren acht maanden na het overlijden van Rubens.
Eva Robarts

Philip Fruytiers, De vier oudste kinderen van Rubens en Helena Fourment met twee dienstmeiden, ca. 1638-39, waterverf en gouache op perkament, gemaroufleerd op eikenhouten paneel, 246 x 336 mm, inv. rcin 452433. Royal Collection Trust / © His Majesty King Charles III 2023.

Theo De Meyer

Linestra

Joep van Liefland

Information 20

Przemek Pyszczek

Playground Structure (Grid)

Przemek Pyszczek maakt sculpturen en installaties die geïnspireerd zijn door architectuur. Zijn onverwachte installatie brengt kleur in deze Beeldentuin.

De natuur en het landelijke leven rondom het kasteel dienden als een eindeloze bron van inspiratie voor Rubens. Het Landschap met de regenboog schilderde hij vanaf de (nu bijna verdwenen) sluistoren over de Zenne, op slechts tien minuten wandelen van Het Steen. Als een landmeter observeerde hij het landschap nauwkeurig en bracht hij elk detail zorgvuldig in beeld. We zien de uitgestrekte landerijen die deel uitmaakten van zijn heerlijkheid. Op de achtergrond herkennen we de kerken van Weerde en Elewijt, en onder de regenboog zien we het Rubenskasteel en de molen van Perk. Toch is het schilderij geen snapshot. Rubens verfijnde en perfectioneerde het beeld. Hij beschreef het meesterlijke spel met het landschap zelf als 'un poco aiutato' (een klein beetje geholpen).
Przemek

Peter Paul Rubens, Landschap met regenboog, ca. 1636-1638, paneel, 135.6 x 235 cm, Londen, The Wallace Collection, inv. P63.